Hialuronian sodu wykazuje właściwości, które korzystnie i wszechstronnie oddziałują na organizm, dzięki czemu znajduje szerokie zastosowanie zarówno w kosmetyce jak i medycynie. Dowiedz się więcej o tej niezwykłej substancji!

Spis treści:

Czym jest hialuronian sodu?

Z chemicznego punktu widzenia hialuronian sodu jest polisacharydem o prostej budowie. Należy do grupy związków o nazwie glikozaminoglikany (GAG). Składa się z powtarzalnych jednostek dwucukrowych. 

Hialuronian sodu jest lepiej znany jako kwas hialuronowy. W istocie jest pochodną tego związku w postaci soli sodowej – w takiej formie występuje naturalnie u większości organizmów żywych.

Ze względu na właściwości fizykochemiczne i biologiczne hialuronian sodu pełni bardzo ważną rolę także w organizmie człowieka. Jego korzystne działanie na tkanki znalazło szerokie zastosowanie zwłaszcza w kosmetyce, medycynie estetycznej, ortopedii i okulistyce.

Występowanie hialuronianu sodu w przyrodzie

Hialuronian sodu występuje powszechnie, stanowiąc ważny element większości organizmów żywych. Co ważne, w przyrodzie pojawia się niemal w takiej samej postaci jak u ludzi – jest gęstą, przezroczystą cieczą. 

W organizmie człowieka hialuronian sodu znajduje się m.in. w:

  • skórze,
  • mazi stawowej,
  • filmie łzowym,
  • ciałku szklistym oka,
  • ścianach naczyń krwionośnych,
  • pępowinie,
  • mózgu,
  • surowicy krwi,
  • układzie limfatycznym,
  • błonach śluzowych jamy ustnej. 

Hialuronian sodu w skórze człowieka 

Najwięcej hialuronianu sodu zawiera skóra, głównie warstwa kolczysta, czyli najgrubsza warstwa naskórka znajdująca się pomiędzy ziarnistą i podstawną. Komórki w tej części skóry odpowiadają za produkcję związków, które zabezpieczają skórę przed nadmiernym parowaniem. 

W skórze właściwej, czyli warstwie o grubości ok. 2 mm zlokalizowanej pod naskórkiem, hialuronian sodu występuje w ścianach komórkowych kolagenu, a także pomiędzy włóknami kolagenowymi i sprężystymi. 

Jakie funkcje w organizmie pełni hialuronian sodu?  

Dla organizmu najważniejsze są właściwości higroskopijne, dzięki którym hialuronian sodu wykazuje działanie nawilżające. Pochłania cząsteczki wody i zapobiega jej utracie. Wbrew pozorom to istotne nie tylko dla skóry. Funkcje, jakie pełni hialuronian sodu, w dużej mierze zależą jednak od miejsca jego występowania. 

Związek ten dba o zachowanie lepkości mazi stawowej, a to zapewnia człowiekowi swobodne wykonywanie ruchów poprzez zabezpieczenie kości przed nadmiernym tarciem. Ponadto hialuronian sodu jako składnik ścian naczyń krwionośnych, wręcz warunkuje zachowanie zdrowego układu krążeniowego. Z kolei jego obecność we łzach nawilża oczy, a bez tego nie moglibyśmy prawidłowo odbierać bodźców wzrokowych. 

Hialuronian sodu jest jednym ze związków niezbędnych do gojenia się ran. Zapewnia także nawilżenie strunom głosowym, umożliwiając ich funkcjonowanie. Nie bez znaczenia pozostaje również działanie antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne i immunosupresyjne hialuronianu sodu. W zależności od wielkości cząsteczek stymuluje niektóre etapy odpowiedzi układu immunologicznego.

Hialuronian sodu – działanie na skórę 

Szacuje się, że aż przeszło połowa hialuronianu sodu obecnego w organizmie znajduje się w skórze. Co więcej, spora część komórek tego związku ulega wymianie na nowe każdego dnia! Niestety, intensywny proces odnowy spowalnia wraz z wiekiem, a nawet zostaje całkowicie zahamowany, prawdopodobnie po ok. 80. roku życia, co jest oczywiście kwestią indywidualną. 

Jakie znaczenie ma hialuronian sodu dla skóry? Otóż każdy typ skóry, niezależnie od wieku, potrzebuje nawilżenia. Utrata wody skutkuje wiotczeniem, zaburzeniem odżywienia i mikrokrążenia skóry. W konsekwencji pojawiają się zmarszczki, bruzdy i przebarwienia. Hialuronian sodu naturalnie występujący w organizmie dba o to, aby:

  • skóra była odpowiednio nawodniona i odporna na utratę cząsteczek wody, a tym samym jędrna i sprężysta;
  • transport składników odżywczych i jonów przebiegał prawidłowo;
  • wolne rodniki były neutralizowane, nie zaburzały budowy i funkcjonowania skóry, a tym samym minimalizuje skutki stresu oksydacyjnego;
  • proces tworzenia białka fibrylarnego przebiegał sprawniej, co jest ważne dla gojenia się ran i otarć skóry.

Zastosowanie hialuronianu sodu 

Hialuronian sodu jest związkiem chętnie i często wykorzystywanym m.in. w medycynie. Znajduje zastosowanie głównie w okulistyce, np. jako składnik kropli do oczu, w których przedłuża utrzymanie substancji leczniczych na powierzchni oka. Stosuje się go także przy operacjach zaćmy, jaskry czy zeza, co warunkują jego właściwości fizykochemiczne ułatwiające oddzielenie tkanek. 

W dermatologii hialuronian sodu pełni rolę środka wspomagającego gojenie ran i owrzodzeń, a także redukującego powstawanie blizn, również tych pooperacyjnych. To związek wykorzystywany przy przeszczepach skóry, np. po oparzeniach. Przy jego pomocy uzupełnia się ubytki tkankowe i wspomaga regenerację nierówności różnego pochodzenia.  

W ortopedii i reumatologii hialuronian sodu jest stosowany jako środek łagodzący dolegliwości m.in. przy zmianach zwyrodnieniowych stawów. Podany punktowo poprawia ruchomość stawową i przyśpiesza regenerację, a także wykazuje działanie przeciwzapalne. Znajduje zastosowanie także w wielu innych dziedzinach medycyny, m.in. urologii, ginekologii i laryngologii.

Hialuronian sodu w kosmetyce

Odpowiednie stężenie hialuronianu sodu zapewnia skórze nawilżenie, ułatwia jej odżywianie i chroni przed wolnymi rodnikami. W młodości nawet ok. 30% tej substancji ulega naturalnej wymianie każdego dnia. Niestety jej zdolność regeneracyjna maleje wraz z wiekiem. 

Szacuje się, że stopniowa utrata hialuronianu sodu w skórze rozpoczyna się po 25. roku życia. Między 25. a 50. rokiem tracimy nawet połowę tego związku. Co więcej, niekorzystne czynniki atmosferyczne, zaburzenia hormonalne czy złe nawyki żywieniowe, zwłaszcza palenie tytoniu, przyspieszają utratę tej substancji.

Hialuronian sodu można uzupełniać, stosując kosmetyki z jego zawartością do pielęgnacji skóry twarzy i ciała. Ten związek jest częstym składnikiem kremów i eliksirów przeciwzmarszczkowych, ale znajduje się także w preparatach przeznaczonych do profilaktyki anti-aging. Przykładem jest krem pod oczy SWEDERM® EYE SERUM, który ma działanie przeciwzmarszczkowe, ujędrniające i nawilżające. Wysoką zawartością kwasu hialuronowego, cechuje się również SWEDERM® ELIXIR - serum anti-age, które redukuje podrażnienia skóry, nawilża ją i wykazuje właściwości przeciwstarzeniowe.

Cząsteczki hialuronianu sodu zapobiegają przeznaskórkowej utracie wody. Co więcej, wykazują zdolność łączenia się z fosfolipidami, dzięki czemu działanie kwasu hialuronowego to także poprawa nawilżania przestrzeni hyfrofilowej. Dzięki temu inne składniki kosmetyków skuteczniej docierają do głębszych warstw skóry.