Naturalny kolagen – gdzie występuje i dlaczego jest tak ważny?

Jednym z podstawowych związków w organizmie jest kolagen. Gdzie występuje? Jak objawiają się jego niedobory? I w jaki sposób go suplementować? Poznaj właściwości kolagenu, które są od dawna wykorzystywane w medycynie estetycznej, ortopedii i kosmetologii!

Czym jest kolagen naturalny? I czy kolagen to białko? Rodzaje i występowanie w organizmie

Naturalny kolagen (natural collagen) to polimer, który stanowi podstawowy element budulcowy macierzy zewnątrzkomórkowej tkanki łącznej. Pod względem składu chemicznego jest to białko strukturalne. Stanowi podstawowy element wielu narządów. 

A co zawiera kolagen? Nie jest substancją jednorodną. W organizmie człowieka cząsteczki tego białka są kodowane przez różne geny, m.in. w zależności od miejsca jego występowania. Dzięki temu poszczególne typy kolagenu mają odmienną budowę strukturalną, a także wykazują różne właściwości. W rzeczywistości więc czysty kolagen nie jest pojedynczym związkiem, a grupą białek o nieco odmiennej budowie i funkcjonalności.  

Obecnie poznano blisko 30 rodzajów kolagenu naturalnego, występującego w organizmie człowieka. Poszczególne typy numeruje się cyframi rzymskimi. Najwięcej, ok. 90% wszystkich białek tego rodzaju w organizmie, stanowi kolagen typu I.

Podstawowy podział kolagenów uwzględnia: 

• kolageny fibrylarne – stanowią większość białek kolagenowych w organizmie, znajdują się m.in. w skórze, kościach, ścięgnach, więzadłach, naczyniach krwionośnych, jelitach, rogówce, chrząstkach, pierścieniach międzykręgowych;
• kolageny niefibrylarne – znajdują się m.in. w błonie podstawnej, mikrowłóknach, włóknach kotwiczących.

Biologiczny kolagen – funkcje, które pełni w organizmie i skórze

Kolagen naturalny znajduje się niemal we wszystkich narządach ciała. W jego skład wchodzi wiele aminokwasów, równie ważnych dla zdrowia, takich jak np. arginina, glutamina, prolina czy glicyna. 

Właściwości kolagenu bywają porównywane do substancji scalającej wszystkie części ciała. Kolagen wraz z elastyną zapewniają wielu narządom, w tym skórze, elastyczność. W skórze kolagen stanowi sieć określaną jako włókna kolagenowe ułożone w różnych kierunkach. Dzięki temu wykazuje zdolność wiązania wody, dbając o nawilżenie skóry. Ponadto kolagen bierze udział w rozwoju wszystkich narządów. Uczestniczy również w procesie gojenia ran i naprawy tkanek. 

Jednak kolagen w organizmie jest o wiele ważniejszy, a właściwie niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układów.

Kolagen – za co odpowiada?:

• układ krwionośny – kolagen naturalny jest m.in. elementem budującym naczynia krwionośne. Zapewnia im elastyczność, wspomaga zachowanie prawidłowego ciśnienia krwi. Jeden ze składników kolagenu, prolina, ułatwia także oczyszczenie naczyń krwionośnych z zalegającego cholesterolu. Z kolei arginina bierze udział m.in. w produkcji tlenku azotu, a ten odpowiada za rozszerzanie naczyń krwionośnych; 
• układ trawienny – jako główny składnik tkanki łącznej kolagen bierze udział w uszczelnianiu wyściółki przewodu pokarmowego. Ułatwia również absorpcję wody w jelitach, ułatwiając tym samym ich perystaltykę. Kolagen, dzięki zawartości glicyny, może też wspierać regenerację wątroby;
• układ ruchu – kolagen jest składnikiem mazi stawowej, a tym samym umożliwia nam wykonywanie wszelkich ruchów. Pod wpływem kolagenu chrząstki są odporne na rozciąganie i odpowiednio ukształtowane. Związek ten zapewnia stawom odżywienie, ochronę i regenerację powierzchni stawowych. 

Co niszczy kolagen w organizmie?

Kolagen, choć naturalnie produkowany przez organizm, jest narażony na działanie wielu czynników, które przyspieszają jego degradację. Kluczową rolę odgrywa tutaj styl życia – nadmierna ekspozycja na słońce, palenie papierosów czy dieta uboga w składniki odżywcze osłabiają jego strukturę. 

Promieniowanie UV niszczy włókna kolagenowe, powodując przedwczesne starzenie się skóry, a nikotyna ogranicza dopływ tlenu do tkanek, co spowalnia regenerację. Wysoki poziom stresu i zanieczyszczenie środowiska również działają destrukcyjnie, przyczyniając się do powstawania wolnych rodników, które uszkadzają kolagen. 

Przeczytaj także: Promieniowanie UV – dlaczego warto chronić przed nim skórę? 

Z wiekiem jego produkcja naturalnie maleje, ale niekorzystne nawyki mogą znacznie przyspieszyć ten proces, prowadząc do osłabienia skóry, stawów i kości.

Niedobór kolagenu – objawy 

Zmarszczki i utrata jędrności skóry

Jednym z pierwszych objawów niedoboru kolagenu jest pogorszenie kondycji skóry. Staje się mniej elastyczna, bardziej wiotka, a zmarszczki zaczynają być coraz bardziej widoczne. 

Skóra traci swoją naturalną sprężystość i zdolność do regeneracji, co sprawia, że wszelkie uszkodzenia, jak zadrapania czy drobne rany, goją się wolniej. Dodatkowo cera może być bardziej sucha i matowa, pozbawiona zdrowego blasku.

Łamliwe włosy i paznokcie

Niedobór kolagenu odbija się również na kondycji włosów i paznokci. Włosy mogą być cieńsze, bardziej kruche i podatne na wypadanie. Brak odpowiedniego wsparcia w strukturze włosów sprawia, że tracą one swoją objętość i połysk. Paznokcie są słabsze, bardziej łamliwe, a ich wzrost może być znacznie spowolniony. Te zmiany, choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się drobne, są wyraźnym sygnałem, że organizm potrzebuje kolagenu.

Sprawdź również: Jak dbać o włosy? Sprawdzone sposoby 

Bóle stawów i trudności w poruszaniu się

Kolagen to istotny składnik mazi stawowej, która zapewnia płynny ruch stawów i minimalizuje tarcie. Jego niedobór prowadzi do zmniejszenia ilości tej substancji, co powoduje:

• dyskomfort, 
• bóle stawów,
• sztywność podczas poruszania się. 

Brak kolagenu może również wpłynąć na strukturę chrząstki, która staje się mniej odporna na obciążenia. 

Odwapnienie kości

Brak kolagenu to nie tylko problem stawów, ale także kości. Kolagen stanowi ważny składnik ich struktury, zapewniając im wytrzymałość i elastyczność. Jego niedobór prowadzi do osłabienia kości i zwiększa ryzyko odwapnienia, co z czasem może skutkować osteoporozą. Ten stan jest szczególnie groźny, ponieważ znacznie zwiększa podatność na złamania, nawet przy niewielkich urazach.

Zmęczenie i problemy z koncentracją

Niedobór kolagenu może również wpływać na funkcjonowanie organizmu w mniej oczywisty sposób. Zmęczenie, brak energii i problemy z koncentracją to objawy, które często towarzyszą niedoborom tego białka. Kolagen wspiera nie tylko tkanki, ale także prawidłowe działanie układu nerwowego. Jego niski poziom może obniżać jakość codziennego życia, utrudniając skupienie się na pracy czy nauce.

Kiedy warto stosować kosmetyki z kolagenem?

Niestety, po 25. roku życia produkcja kolagenu przez organizm spowalnia. Proces osłabienia włókien kolagenowych może być przyspieszony także przez niewłaściwą dietę, używki, stres czy zanieczyszczenia. 

Cząsteczki białek kolagenowych są stosunkowo duże, dlatego nie wykazują zdolności przenikania przez naskórek. Działają jednak jak niewidzialna otoczka, która umożliwia intensywne nawilżenie poprzez zatrzymywanie wody w skórze. 

Zdrowa dieta, bogata w kolagen naturalny, będzie jeszcze skuteczniejsza, jeśli wraz z nią sięgniemy po kosmetyki z kolagenem. Gdy skóra traci jędrność i elastyczność, staje się wiotka i pojawiają się zmarszczki, to najlepszy czas na stosowanie preparatów do cery dojrzałej. Kolagen likwiduje oznaki starzenia się skóry, a także spowalnia proces tworzenia się kolejnych niedoskonałości. 

Jednak kolagen poprawia także stan ogólny stan skóry. Po kosmetyki z kolagenem warto więc sięgać również w młodości, zwłaszcza obserwując pogorszenie kondycji skóry. 

Kolagen jest uznawany za najlepszy, naturalny składnik do pielęgnacji skóry. To związek naturalny, bezpieczny i wyjątkowo skuteczny, dlatego nadaje się do pielęgnacji różnych typów cery z wieloma problemami. 

Kolagen pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub syntetycznego wykazuje następujące właściwości pielęgnacyjne:

• nawilża skórę suchą, odwodnioną;
• wspomaga zachowanie zdrowej, nawilżonej skóry normalnej;
• redukuje objawy starzenia się skóry dojrzałej;
• zmniejsza widoczność zmian powstałych pod wpływem słońca;
• chroni przed czynnikami zewnętrznymi;
• nadaje się do pielęgnacji skóry wrażliwej, alergicznej, atopowej;
• wspomaga regenerację skóry problematycznej i trądzikowej;
• redukuje cellulit, rozstępy i blizny;
• przyspiesza regenerację i odnowę skóry;
• ujędrnia, uelastycznia, napina oraz wygładza cerę i ciało.

W nawilżeniu wysuszonej skóry pomóc może EASY LIFTING SERUM od swederm. To intensywnie przeciwstarzeniowe serum o zaawansowanej formule, które działa odżywczo i ujędrniająco zarówno na twarz, jak i okolice oczu. Wyróżnia się wysoką koncentracją składników aktywnych, takich jak:

• botaniczne peptydy z nasion hibiskusa, 
• organiczny żel aloe vera, 
• olej arganowy,
• kwas hialuronowy.

Dowiedz się więcej: Kwas hialuronowy – poznaj jego właściwości i zastosowanie 

Dzięki jedwabistej konsystencji serum szybko wnika w skórę, napinając ją, wygładzając i intensywnie nawilżając, a dodatkowo zapewnia ochronę antyoksydacyjną przed promieniami UV i zanieczyszczeniami.

Zastosowanie kolagenu w medycynie

Kolagen jest substancją biokompatybilną ze wszystkimi tkankami organizmu, nietoksyczną, bezpieczną i aktywną biologicznie. Jego stosowanie zewnętrzne, jak i w formie iniekcji nie niesie ryzyka reakcji alergicznej. 

Ze względu na szereg zalet cząsteczki aktywnego kolagenu wykorzystuje się powszechnie w medycynie, w dziedzinach, takich jak fizjoterapia, ortopedia czy medycyna estetyczna. Możliwe jest zastosowanie kolagenu jako: 

• wypełniacze tkankowe – kolagen naturalny to ulubieniec medycyny estetycznej. Preparaty z jego zawartością stosuje się na twarz i ciało w celu m.in. wypełnienia zmarszczek i bruzd, modelowania, poprawy napięcia i gęstości skóry. Kolagen ma też zastosowanie jako wypełniacz nierówności, powstałych np. po urazach, czy wypadkach;
• nutraceutyki – stosuje się kolagen jako suplement diety, czyli środek o działaniu odżywczym i zdrowotnym. Suplementy z kolagenem występują w postaci kapsułek, tabletek, ampułek lub jako roztwór do picia; 
• hydrolizaty – po poddaniu białka kolagenu hydrolizie powstaje hydrolizat, czyli preparat zawierający cząsteczki kolagenu rozłożone na mniejsze peptydy kolagenowe. Dzięki mniejszej masie cząsteczkowej wchłanianie kolagenu w jelitach przebiega łatwiej; 
• kosmetyki – różne rodzaje kolagenu stosuje się jako składniki kremów, boosterów, żeli czy balsamów. To cenny składnik preparatów anti-aging, ponieważ kolagen ma właściwości spowalniające procesy starzenia. Kolagen zapewnia skórze jędrność, sprężystość i młody wygląd. 

Stosowanie kolagenu w fizjoterapii i ortopedii jest powszechne zwłaszcza przy urazach oraz kontuzjach sportowych. Kolagen może wpłynąć korzystnie m.in. na uszkodzone ścięgno, staw lub więzadło, poprawiając jego funkcjonalność, a tym samym redukując ból i przyspieszając regenerację. W różnych formach stosuje się również kolagen naturalny na stawy przy schorzeniach reumatycznych.

Naturalny kolagen – gdzie występuje w jedzeniu?

Czas na kolejne ważne pytanie o kolagen: W czym jest go najwięcej oraz jak go uzupełniać? Można robić to poprzez dietę bogatą w białka tego typu. 

Gdzie jest najwięcej kolagenu? Zawierają go zwłaszcza mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak np.:

• kurze łapki,
• chrząstki,
• podroby,
• golonka, 
• salceson,
• ryby w galarecie,
• naturalne buliony mięsne,
• żelatyna wieprzowa i galaretki na jej bazie (mięsne i owocowe),
• sproszkowane chrząstki i płetwy rekina (zawierają kolagen rybi). 

Jednak, chcąc zachować urodę, nie warto nadmiernie zwiększać ilości tłustych produktów. Nadmiar tłuszczu w diecie podnosi cholesterol i zwiększa ryzyko wielu schorzeń. Produkty zawierające kolagen morski lub mięsny zwykle wystarczy wprowadzić do diety maksymalnie 2–3 razy w tygodniu w porcji ok. 100–200 g. Podstawą jest zachowanie równowagi, czyli stosowanie optymalnej, zróżnicowanej pod względem składu diety. 

Pamiętaj, że ważne jest nie tylko to, w czym jest kolagen, ale też co działa stymulująco na jego produkcję. To m.in.:

• owoce: cytrusy, truskawki, wiśnie, porzeczki, maliny, jagody, jeżyny;
• warzywa: rukola, jarmuż, szpinak, czosnek, natka pietruszki, papryka. 

Przeciwwskazania do stosowania kolagenu

Chociaż kolagen jest powszechnie uważany za bezpieczny suplement, istnieją pewne sytuacje, w których jego stosowanie może być niewskazane. 

Osoby z alergiami na składniki produktów zawierających kolagen, szczególnie pochodzenia zwierzęcego, powinny zachować ostrożność, aby uniknąć reakcji alergicznych. Dodatkowo, osoby z problemami trawiennymi, takimi jak nietolerancja białek, mogą doświadczać dyskomfortu po jego spożyciu. 

Kobiety w ciąży i karmiące piersią przed rozpoczęciem suplementacji powinny skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że kolagen nie wpłynie negatywnie na ich stan zdrowia. W przypadku chorób autoimmunologicznych, w których układ odpornościowy może reagować na własne białka, także zaleca się rozmowę ze specjalistą, zanim zdecydujemy się na suplementację.

Objawy nadmiaru kolagenu w organizmie

Nadmiar kolagenu w organizmie zdarza się rzadko, jednak w pewnych przypadkach może prowadzić do niepożądanych objawów. Najczęściej są one związane z nadmiernym stosowaniem suplementów kolagenowych. Mogą wystąpić dolegliwości trawienne, takie jak:

• wzdęcia, 
• zaparcia,
• uczucie ciężkości w żołądku. 

W skrajnych sytuacjach nadmiar kolagenu może wpływać na nieprawidłowe funkcjonowanie stawów lub prowadzić do pogrubienia skóry, co objawia się jej nienaturalną sztywnością. 

Rzadko, ale możliwe są również reakcje alergiczne, zwłaszcza gdy suplement pochodzi z niewiadomego źródła lub zawiera dodatkowe składniki. W przypadku wystąpienia takich objawów warto przerwać suplementację i skonsultować się z lekarzem.

 

Kolagen – gdzie występuje? Podsumowanie

Niezbędny dla zdrowia i urody – taki jest kolagen. Funkcje, jakie pełni w organizmie, wpływają nie tylko na kondycję skóry, włosów i paznokci, ale także na zdrowie stawów, kości oraz ogólną regenerację tkanek. Jego niedobór może prowadzić do wielu problemów, dlatego warto zadbać o odpowiednią suplementację i pielęgnację, by dłużej cieszyć się młodym wyglądem i sprawnym ciałem.

Jeśli szukasz wysokiej jakości produktów wspierających zdrowie i urodę, odkryj asortyment swederm – znajdziesz u nas starannie opracowane kosmetyki, które pomogą Ci zadbać o siebie kompleksowo.