Jednym z podstawowych związków w organizmie jest kolagen naturalny, który w rzeczywistości stanowi zbiór wielu białek, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania, a także zachowania urody i młodości na dłużej. Liczne właściwości kolagenu są od dawna wykorzystywane w medycynie estetycznej, ortopedii i kosmetologii. Związek ten można też uzupełniać wraz z dietą oraz stosując suplementy z kolagenem. Dowiedz się więcej!   

Spis treści:

Czym jest kolagen naturalny? 

Naturalny kolagen (natural collagen) to polimer, który stanowi podstawowy element budulcowy macierzy zewnątrzkomórkowej tkanki łącznej. Pod względem składu chemicznego jest to białko strukturalne. Stanowi podstawowy element wielu narządów.  

Kolagen naturalny nie jest substancją jednorodną. W organizmie człowieka cząsteczki tego białka są kodowane przez różne geny, m.in. w zależności od miejsca jego występowania. Dzięki temu poszczególne typy kolagenu mają odmienną budowę strukturalną, a także wykazują różne właściwości. W rzeczywistości więc czysty kolagen nie jest pojedynczym związkiem, a grupą białek o nieco odmiennej budowie i funkcjonalności.   

Rodzaje kolagenu i ich występowanie w organizmie

Obecnie poznano blisko 30 rodzajów kolagenu naturalnego, występującego w organizmie człowieka. Poszczególne typy numeruje się cyframi rzymskimi. Najwięcej, ok. 90% wszystkich białek tego rodzaju w organizmie, stanowi kolagen typu I.

Podstawowy podział kolagenów uwzględnia: 

  • kolageny fibrylarne – stanowią większość białek kolagenowych w organizmie, znajdują się m.in. w skórze, kościach, ścięgnach, więzadłach, naczyniach krwionośnych, jelitach, rogówce, chrząstkach, pierścieniach międzykręgowych;
  • kolageny niefibrylarne – znajdują się m.in. w błonie podstawnej, mikrowłóknach, włóknach kotwiczących.

Biologiczny kolagen – dlaczego organizm i skóra go potrzebują? 

Kolagen naturalny znajduje się niemal we wszystkich narządach ciała. W jego skład wchodzi wiele aminokwasów, równie ważnych dla zdrowia, takich jak np. arginina, glutamina, prolina czy glicyna. 

Właściwości kolagenu bywają porównywane do substancji scalającej wszystkie części ciała. Kolagen wraz z elastyną zapewniają wielu narządom, w tym skórze, elastyczność. W skórze kolagen stanowi sieć określaną jako włókna kolagenowe ułożone w różnych kierunkach. Dzięki temu wykazuje zdolność wiązania wody, dbając o nawilżenie skóry. Ponadto kolagen bierze udział w rozwoju wszystkich narządów. Uczestniczy również w procesie gojenia ran i naprawy tkanek.  

Jednak kolagen w organizmie jest o wiele ważniejszy, a właściwie niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układów, takich jak:

  • układ krwionośny – kolagen naturalny jest m.in. elementem budującym naczynia krwionośne. Zapewnia im elastyczność, wspomaga zachowanie prawidłowego ciśnienia krwi. Jeden ze składników kolagenu, prolina, ułatwia także oczyszczenie naczyń krwionośnych z zalegającego cholesterolu. Z kolei arginina bierze udział m.in. w produkcji tlenku azotu, a ten odpowiada za rozszerzanie naczyń krwionośnych;  
  • układ trawienny – jako główny składnik tkanki łącznej kolagen bierze udział w uszczelnianiu wyściółki przewodu pokarmowego. Ułatwia również absorpcję wody w jelitach, ułatwiając tym samym ich perystaltykę. Kolagen, dzięki zawartości glicyny, może też wspierać regenerację wątroby;
  • układ ruchu – kolagen jest składnikiem mazi stawowej, a tym samym umożliwia nam wykonywanie wszelkich ruchów. Pod wpływem kolagenu chrząstki są odporne na rozciąganie i odpowiednio ukształtowane. Związek ten zapewnia stawom odżywienie, ochronę i regenerację powierzchni stawowych.  

Kolagen naturalny – czym objawia się jego niedobór? 

Zdrowie, uroda i młodość zależą m.in. od odpowiedniej ilości kolagenu. Jego brak szczególnie odczuje nasza skóra, a także włosy i paznokcie, bo to w nich powinno być najwięcej tych białek. 

Niestety, niedobór kolagenu nie jest tylko problemem estetycznym. Do objawów niskiej zawartości kolagenu zalicza się także m.in. zmęczenie, zaburzenia koncentracji, a w skrajnych przypadkach odwapnienie kości prowadzące do osteoporozy. W przypadku niedoboru kolagenu może też dojść do zmniejszenia ilości mazi stawowej, co skutkuje zaburzeniami ze strony narządu ruchu.   

Kiedy warto stosować kosmetyki z kolagenem?

Niestety, po 25. roku życia produkcja kolagenu przez organizm spowalnia. Proces osłabienia włókien kolagenowych może być przyspieszony także przez niewłaściwą dietę, używki, stres czy zanieczyszczenia. 

Cząsteczki białek kolagenowych są stosunkowo duże, dlatego nie wykazują zdolności przenikania przez naskórek. Działają jednak jak niewidzialna otoczka, która umożliwia intensywne nawilżenie skóry poprzez zatrzymywanie wody w skórze. 

Zdrowa dieta, bogata w kolagen naturalny, będzie jeszcze skuteczniejsza, jeśli wraz z nią sięgniemy po kosmetyki z kolagenem. Gdy skóra traci jędrność i elastyczność, staje się wiotka i pojawiają się zmarszczki, to najlepszy czas na stosowanie preparatów do cery dojrzałej. Kolagen likwiduje oznaki starzenia się skóry, a także spowalnia proces tworzenia się kolejnych niedoskonałości. 

Jednak kolagen nie tylko likwiduje objawy starzenia się skóry, lecz także poprawia jej stan. Po kosmetyki z kolagenem warto więc sięgać również w młodości, zwłaszcza obserwując pogorszenie kondycji skóry. 

Kolagen jest uznawany za najlepszy, naturalny składnik do pielęgnacji skóry. To związek naturalny, bezpieczny i wyjątkowo skuteczny, dlatego nadaje się do pielęgnacji różnych typów cery z wieloma problemami. 

Kolagen pochodzenia zwierzęcego, roślinnego lub syntetycznego wykazuje następujące właściwości pielęgnacyjne:

  • nawilża skórę suchą, odwodnioną;
  • wspomaga zachowanie zdrowej, nawilżonej skóry normalnej;
  • redukuje objawy starzenia się skóry dojrzałej;
  • zmniejsza widoczność zmian powstałych pod wpływem słońca;
  • chroni przed czynnikami zewnętrznymi;
  • nadaje się do pielęgnacji skóry wrażliwej, alergicznej, atopowej;
  • wspomaga regenerację skóry problematycznej i trądzikowej;
  • redukuje cellulit, rozstępy i blizny;
  • przyspiesza regenerację i odnowę skóry;
  • ujędrnia, uelastycznia, napina oraz wygładza cerę i ciało.

W nawilżeniu wysuszonej skóry pomóc może również SWEDERM® GEL TRAP – BALSAM DO CIAŁA. Balsam ten nawilża i wygładza skórę już od pierwszego użycia. Dzięki zawartości skwalanu wspomaga odbudowę bariery lipidowej i ogranicza transepidermalną utratę wody, a witamina E (a właściwie  octan) chroni skórę przed niszczącym działaniem wolnych rodników.

Zastosowanie kolagenu naturalnego w medycynie

Kolagen jest substancją biokompatybilną ze wszystkimi tkankami organizmu, nietoksyczną, bezpieczną i aktywną biologicznie. Jego stosowanie zewnętrzne, jak i w formie iniekcji nie niesie ryzyka reakcji alergicznej. 

Ze względu na szereg zalet cząsteczki aktywnego kolagenu wykorzystuje się powszechnie w medycynie, w dziedzinach, takich jak fizjoterapia, ortopedia czy medycyna estetyczna. Możliwe jest zastosowanie kolagenu jako: 

  • wypełniacze tkankowe – kolagen naturalny to ulubieniec medycyny estetycznej. Preparaty z jego zawartością stosuje się na twarz i ciało w celu m.in. wypełnienia zmarszczek i bruzd, modelowania, poprawy napięcia i gęstości skóry. Kolagen ma też zastosowanie jako wypełniacz nierówności, powstałych np. po urazach, czy wypadkach;
  • nutraceutyki – stosuje się kolagen jako suplement diety, czyli środek o działaniu odżywczym i zdrowotnym. Suplementy z kolagenem występują w postaci kapsułek, tabletek, ampułek lub jako roztwór do picia; 
  • hydrolizaty – po poddaniu białka kolagenu hydrolizie powstaje hydrolizat, czyli preparat zawierający cząsteczki kolagenu rozłożone na mniejsze peptydy kolagenowe. Dzięki mniejszej masie cząsteczkowej wchłanianie kolagenu w jelitach przebiega łatwiej; 
  • kosmetyki – różne rodzaje kolagenu stosuje się jako składniki kremów, boosterów, żeli czy balsamów. To cenny składnik preparatów anti-aging, ponieważ kolagen ma właściwości spowalniające procesy starzenia. Kolagen zapewnia skórze jędrność, sprężystość i młody wygląd. 

Stosowanie kolagenu w fizjoterapii i ortopedii jest powszechne zwłaszcza przy urazach oraz kontuzjach sportowych. Kolagen może wpłynąć korzystnie m.in. na uszkodzone ścięgno, staw lub więzadło, poprawiając jego funkcjonalność, a tym samym redukując ból i przyspieszając regenerację. W różnych formach stosuje się również kolagen naturalny na stawy przy schorzeniach reumatycznych.

Naturalny kolagen w jedzeniu – gdzie go znaleźć? 

Kolagen naturalny warto uzupełniać. Można robić to poprzez dietę bogatą w białka tego typu. Nawet najlepszy kolagen nie wystarczy, aby zadbać kompleksowo o zdrowie i urodę, dlatego niezwykle ważne jest stosowanie odpowiedniej diety. Najwięcej kolagenu zawierają mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak np.:

  • kurze łapki,
  • chrząstki,
  • podroby,
  • golonka, 
  • salceson,
  • ryby w galarecie,
  • naturalne buliony mięsne,
  • żelatyna wieprzowa i galaretki na jej bazie (mięsne i owocowe),
  • sproszkowane chrząstki i płetwy rekina (zawierają kolagen rybi). 

Jednak, chcąc zachować urodę, nie warto nadmiernie zwiększać ilości tłustych produktów. Nadmiar tłuszczu w diecie podnosi cholesterol i zwiększa ryzyko wielu schorzeń. Produkty zawierające kolagen morski lub mięsny zwykle wystarczy wprowadzić do diety maksymalnie 2–3 razy w tygodniu w porcji ok. 100–200 g. 

Podstawą jest zachowanie równowagi, czyli stosowanie optymalnej, zróżnicowanej pod względem składu diety. Można też zwiększyć ilość produktów zdrowych, które jednocześnie zwiększają produkcję kolagenu. Są to głównie owoce i warzywa zawierające witaminy A, E, C i flawonoidy roślinne.    

Stymulująco na produkcję kolagenu działają m.in.:

  • owoce: cytrusy, truskawki, wiśnie, porzeczki, maliny, jagody, jeżyny;
  • warzywa: rukola, jarmuż, szpinak, czosnek, natka pietruszki, papryka.