Są różne przyczyny nadmiernego wypadania włosów. Jedną z nich jest łysienie androgenowe, częsty wśród problem kobiet i mężczyzn. Za proces łysienia typu androgenowego odpowiada hormon testosteron, na który wrażliwe są mieszki włosowe. Dowiedz się więcej o tej przypadłości i sprawdź, na czym polega leczenie łysienia androgenowego.  

Spis treści:

Czym jest łysienie androgenowe?

Łysienie androgenowe to jedna z postaci łysienia, najczęściej występującego u kobiet i mężczyzn. Postępująca utrata włosów zwykle dotyczy osób po 50. roku życia, ale pierwsze objawy łysienia androgenowego mogą pojawić się już u osób znacznie młodszych, nawet po ukończeniu 20 lat. 

Szacuje się, że łysienie androgenowe u kobiet jest najczęstszą przyczyną wypadania włosów i może dotyczyć przeszło połowy kobiet po 50. roku życiu. Z kolei łysienie androgenowe u mężczyzn może pojawić się już po okresie dojrzewania i dotyczyć nawet 80% panów. Jednak przy odpowiedniej kosmetykami do włosów można zminimalizować skalę tego zjawiska.

Co może być przyczyną łysienia androgenowego?

Skłonność do nadmiernego wypadania włosów to problem genetyczny, często występujący rodzinnie. Odpowiedzialne za łysienie androgenowe uznaje się geny 5α-reduktazy, chromosomu Y, czynników wzrostowych oraz receptorów androgenowych i estrogenowych.

Wyjaśniając, czynnikiem uszkadzającym mieszek włosowy są androgeny, czyli hormony płciowe o budowie sterydowej. Występują u obu płci, ale u kobiet w mniejszej ilości. Za łysienie androgenowe odpowiada testosteron, a dokładniej związek, jaki z niego powstaje, czyli dihydrotestosteron (DHT). Do nadmiaru dihydrotestosteronu dochodzi m.in. przy udziale 5α-reduktazy. 

Nieco bardziej złożone są przyczyny łysienia androgenowego u kobiet. W tym przypadku istotne znaczenie ma także aromataza cytochromu P-450, która przekształca testosteron w estradiol. Oznacza to, że łysienie androgenowe u kobiet może występować nawet pomimo prawidłowego poziomu testosteronu, gdy zostaną zaburzone proporcje pomiędzy testosteronem a estradiolem.

U kobiet testosteron wytwarzany jest głównie w jajnikach, natomiast u mężczyzn w jądrach. Łysienie androgenowe u kobiet jest więc konsekwencją zaburzeń hormonalnych. Może mieć związek z chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak np. zespół policystycznych jajników, schorzenia przysadki mózgowej, guzy jajników i nadnerczy, hiperandrogenizm idiopatyczny czy nawet otyłość. 

Z kolei łysienie androgenowe u mężczyzn może mieć związek z chorobami zaburzającymi produkcję testosteronu, takimi jak np. przerost prostaty. Określono również związek z tym typem łysienia a chorobą niedokrwienną serca.  

Fazy wzrostu włosów – kiedy wypadanie włosów jest naturalne? 

Warto pamiętać, że wypadanie włosów to proces naturalny, za który odpowiadają fazy wzrostu włosa. Każdy mieszek włosowy w ciągu życia wytwarza ok. 20–30 włosów, które rosną w skupiskach (po 3–4 z jednego mieszka). Ten proces u człowieka nie jest zsynchronizowany, co oznacza, że poszczególne włosy rosną w różnym tempie i z różną częstotliwością.   

Włos wyrasta w fazie anagenu, która zwykle trwa od 3 do 6 lat. W następnym etapie wzrost włosa ulega zahamowaniu, ponieważ przechodzi w fazę spoczynku (katagen). Ta faza przejściowa trwa ok. 1–2 tygodnie, a potem mieszek włosowy ulega obkurczeniu. Kolejno następuje spoczynek włosa, określany jako faza telogenu. W tej fazie mieszek włosowy wytwarza już kolejny włos, który stopniowo, po ok. 2–4 miesiącach, wypycha i zastępuje stary włos.   

Każdego dnia naturalnie przebiegają poszczególne fazy wzrostu włosów. W ten sposób codziennie tracimy ok. 100–150 włosów, co jest stanem prawidłowym. O nadmiernym wypadaniu mówimy, gdy włosów wypada znacznie więcej. Z kolei łysienie androgenowe zaburza wszystkie fazy wzrostu włosów. 

Jak łysienie androgenowe wpływa na fazy wzrostu włosa?

Łysienie androgenowe osłabia nie tylko włosy, lecz także ich mieszki, które stają się znacznie mniejsze. W konsekwencji odrost początkowo jest bardzo słaby. Nowe włosy stają się coraz krótsze, cieńsze i jaśniejsze. Prawidłowo w fazie wzrostu średnica włosa zwykle wynosi ok. 0,8 mm, natomiast średnica włosa wyrastającego ze zminiaturyzowanego mieszka włosowego może wynosić zaledwie 0,04 mm.  

Ponadto łysienie androgenowe sprawia, że faza wzrostu włosa (anagen) zostaje skrócona. Z kolei faza telogenu, kiedy wytwarzany jest nowy włos, ulega znacznemu wydłużeniu. 

Ostatecznie, w wyniku uszkodzenia mieszka włosowego przez androgeny, włosy całkowicie przestają rosnąć, a osoby z tym problemem zaczynają miejscowo łysieć lub mają znacznie przerzedzoną fryzurę.      

Łysienie androgenowe u mężczyzn – objawy 

Warto pamiętać, że nie wszystkie mieszki włosowe są wrażliwe na działanie dihydrotestosteronu. Najbardziej podatne na uszkodzenie są mieszki okolicy czołowej. Często dochodzi również do uszkodzenia włosów w okolicy szczytu głowy. Z kolei mieszki w okolicy potylicy nie są wrażliwe na działanie tych hormonów, dlatego łysienie androgenowe u mężczyzn i kobiet nie powoduje wypadania włosów z tyłu głowy. 

Najczęściej pierwsze objawy łysienia androgenowego u mężczyzn są widoczne na łuku czoła – pojawiają się tzw. zakola. Kolejno przerzedzenie włosów dotyczy szczytu głowy (tzw. tonsura). Gdy proces wypadania włosów postępuje, łysienie zaczyna rozprzestrzeniać się w kierunku skroni i ciemienia. 

Łysienie androgenowe u kobiet – objawy

Pierwsze objawy łysienia androgenowego u kobiet również mogą pojawić się w bardzo młodym wieku, jednak zwykle ryzyko schorzenia wzrasta wraz z upływem lat. W odróżnieniu od mężczyzn, u kobiet ten problem prowadzi raczej do obfitego przerzedzenia włosów, a nie całkowitego wyłysienia. 

Najczęściej objawem łysienia androgenowego u kobiet jest początkowo poszerzenie się przedziałku na szczycie głowy, widocznego po czesaniu włosów. Przerzedzenie zwykle dotyczy tylko szczytu głowy, bez zajęcia linii czoła. Ten typ łysienia występuje tylko u kobiet i ocenia się go na podstawie trzystopniowej skali: 

  • stopień I – przerzedzenie włosów w centralnej części głowy;
  • stopień II – szersze przerzedzenie włosów, jednak z zachowaniem gęstości jak w stopniu I; 
  • stopień III – niemal całkowita utrata włosów w centralnej części głowy.  

Zdarza się też, że łysienie androgenowe typu męskiego występuje u kobiet. Zwykle problem dotyczy okresu pomenopauzalnego. Wówczas początkowo dochodzi do  przerzedzenia włosów w okolicy łuku czoła i na szczycie głowy, kolejno łysienie rozprzestrzenia się w kierunku skroni i ciemienia. 

Jak rozpoznaje się łysienie androgenowe?

Aby potwierdzić łysienie androgenowe, warto udać się do trychologa. Po szczegółowym wywiadzie specjalista może zalecić dalsze badania. Podstawą jest określenie stężenia poszczególnych hormonów, a także wykluczenie innych możliwych przyczyn. Pomocna w rozpoznawaniu łysienia androgenowego jest biopsja, wykonywana na podstawie materiału pobranego najczęściej z dwóch okolic skóry głowy. 

Na czym polega leczenie łysienia androgenowego?

Łysienie androgenowe jest schorzeniem przewlekłym i postępującym. Warto jednak pamiętać, że zwykle nie jest to problem zdrowotny, a raczej estetyczny. Dla części mężczyzn fakt łysienia jest zupełnie normalny i nie podejmują żadnych kroków w kierunku zagęszczenia fryzury. Niemniej dla wielu osób, zwłaszcza kobiet, przedwczesna utrata włosów stanowi istotny problem. 

Niestety, nie jest możliwe całkowite wyleczenie, jednak obecnie dostępne metody leczenia, o ile są systematycznie przestrzegane, pozwalają na zahamowanie łysienia, a tym samym poprawę wyglądu i samopoczucia. 

W zależności od indywidualnych potrzeb i stopnia zaawansowania łysienia stosuje się leczenie farmakologiczne (ogólne lub miejscowe), jak również zabiegi medycyny estetycznej. Niezwykle ważna jest także prawidłowa pielęgnacja skóry głowy.   

Farmakologiczne metody leczenia łysienia androgenowego

Skuteczne leczenie łysienia androgenowego powinno obejmować próby odwrócenia miniaturyzacji mieszków włosowych, a także wydłużenia fazy anagenu, wyrównanie fazy katagenu i skrócenie fazy telogenu. 

Jednym ze stosowanych środków jest Minoksydyl (minoxidil). Preparaty z jego zawartością w formie 2% i 5 % roztworu nakłada się bezpośrednio na skórę głowy. Związek ten działa na włosy stymulująco m.in. poprzez poprawę ukrwienia skóry głowy, a także przyspieszenie porostu włosów. Kolejnym stosowanym środkiem jest Amineksyl (aminexil). Jego działanie polega na hamowaniu włóknienia mieszków włosowych. 

Leczenie łysienia androgenowego u kobiet może wymagać także stosowania preparatów ogólnych, które regulują wydzielanie hormonów.

Skuteczne leczenie łysienia androgenowego dzięki medycynie estetycznej

Łysienie androgenowe można zahamować lub spowolnić, ale nie jest możliwe całkowite cofnięcie już powstałych przerzedzeń. Osoby, które nie mogą pogodzić się z utratą włosów, mogą jednak skorzystać z nowoczesnych metod, jakie zawdzięczamy medycynie estetycznej. 

Najskuteczniejszą z nich jest przeszczep włosów, który polega na implantacji mieszków włosowych z innych partii ciała. Po kilku miesiącach od zabiegu wyrastają nowe włosy. Ta metoda leczenia łysienia androgenowego niestety jest najdroższym z możliwych rozwiązań. 

Stymulująco na porost włosów działają także inne zabiegi, takie jak np.:

  • karboksyterapia,
  • mezoterapia mikroigłowa,
  • mezoterapia osoczem bogatopłytkowym. 

Aby poprawić ukrwienie skóry głowy, wzmocnić włosy i przyspieszyć ich wzrost, bardzo ważne jest także dbanie o zdrową dietę, bogatą w witaminy i minerały niezbędne dla skóry oraz włosów. Pomocne są również kosmetyki, które poprawiają mikrokrążenie i odżywiają skórę głowy. Warto też wykonywać regularne masaże, np. podczas aplikacji szamponu.