Starzenie się skóry – jak opóźnić nieodwracalny proces?

Proces starzenia obejmuje wszystkie organy ciała, jednak ze względu na bezpośredni kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, skóra starzeje się najszybciej i to na niej widoczne są jego pierwsze oznaki. Starzenie się skóry można jednak skutecznie spowolnić, prowadząc aktywny, zdrowy tryb życia i praktykując odpowiednią pielęgnację. Aby robić to prawidłowo, warto poznać potrzeby skóry oraz czynniki wpływające na jej starzenie.

Czym jest proces starzenia się?

Każdy z nas dorasta i dojrzewa w różnym tempie. O fizjologii tych procesów nauka wie sporo, jednak przyczyny starzenia się w dużej mierze wciąż pozostają zagadką. Wiadomo, że ten proces obejmuje cały organizm, jest nieunikniony i całkowicie naturalny. 

Stopniowo postępujące zmiany w ustroju wynikają głównie ze zmniejszenia biologicznej aktywności komórek, spadku odporności, spowolnienia procesów regeneracyjnych, a także zdolności adaptacyjnych. Zmiany dotyczą wszystkich narządów, jednak pierwsze oznaki mijającego czasu są widoczne na zewnątrz. 

Szybkie starzenie się skóry, zwłaszcza twarzy, dekoltu, ramion i dłoni, spowodowane jest faktem, że ma ona bezpośredni kontakt z czynnikami zewnętrznymi. 

Rodzaje starzenia się skóry

Wiadomo, że proces starzenia się skóry u każdego przebiega inaczej. Wiek metrykalny może znacznie odbiegać od wieku biologicznego skóry. Duży wpływ na to, jak szybko pojawią się pierwsze oznaki starzenia, mają geny, ale także styl życia i pielęgnacja. 

Na podstawie czynników wpływających na starzenie się skóry wymienia się następujące rodzaje tego procesu:

• starzenie wewnątrzpochodne – to zbiór zmian, które następują w zależności od wieku, a także procesów spowodowanych zmianami hormonalnymi w okresie menopauzalnym;
• starzenie zewnątrzpochodne – to zmiany, które powstają pod wpływem czynników zewnętrznych, mające szczególny wpływ na skórę, ale także cały organizm;
• starzenie mimiczne – to tzw. miostarzenie, czyli zespół zmian, które powstają na skutek mimiki, czyli skurczów mięśni w trakcie ruchu.   

Przyjmując inny podział, można wymienić rodzaje starzenia się skóry związane z trybem życia. Pod tym względem wyróżnia się:

• normalne starzenie, 
• zdrowe starzenie,
• chore starzenie. 

Co dzieje się ze skórą w trakcie procesu starzenia? Czynniki wewnątrzpochodne

Już po 25. roku życia można zaobserwować oznaki starzenia się skóry, które z czasem narastają. Zmiany w wyglądzie spowodowane wiekiem to głównie:

• zmarszczki (powierzchowne i głębokie),
• utrata jędrności (wiotkość),
• zaburzenia owalu twarzy,
• zmiana kolorytu cery (bladość, poszarzenie),
• przebarwienia (melasma, plamy),
• teleangiektazje (rumień, pękające naczynka),
• zaburzenia rogowacenia (suchość, szorstkość, twardość),
• zmiany skórne, m.in. brodawki łojotokowe. 

Jako czynniki wewnątrzpochodne wpływające na starzenie się skóry wymienia się liczne zmiany fizjologiczne, fizyczne i morfologiczne. Komórki części podstawnej skóry ulegają spłaszczeniu oraz zmianie ułożenia. Przez stopniowy zanik warstwy kolczystej i ziarnistej naskórek staje się cienki. Zaburzenia na poziomie kontaktu naskórka ze skórą właściwą prowadzą do osłabienia procesów metabolicznych i wymiany składników odżywczych. Wierzchnia warstwa skóry nie jest więc należycie odżywiana, dlatego starzenie się skóry to okres, w którym szczególnie należy dbać o dostarczanie witamin i minerałów od zewnątrz.  

Obniżona aktywność komórek skóry (fibroblastów) sprawia, że proces tworzenia się i usieciowienia włókien kolagenowych oraz elastyny ulega znacznemu spowolnieniu i zaburzeniu. Poziom komórek kolagenowych spada, natomiast nowe włókna są twarde, pofałdowane i sztywne. Deficyt elastyny obniża sprężystość oraz jędrność. 

Starzenie się skóry to czas, kiedy szczególnym problemem jest spadek jej nawilżenia. Do odwodnienia dochodzi w wyniku zaburzeń wydzielania łoju (sebum) i potu, przez co skóra traci zewnętrzną, naturalną ochronę. Ponadto obserwuje się także zaburzenia stężenia ceramidów, które są składnikami skóry właściwej. Ich niedobór wpływa niekorzystnie na kondycję skóry, powodując:

• nasilenie przeznaskórkowej utraty wody,
• suchość, 
• świąd,
• spadek spoistości,
• nadmierne łuszczenie naskórka,
• utlenienie przestrzeni międzykomórkowych.  

Problemem starzejącej się skóry jest również niedobór witaminy D3, za co odpowiada deficyt jej prekursora. W konsekwencji ostateczna forma tej witaminy nie jest wytwarzana w odpowiedniej ilości, nawet jeśli zapewniamy skórze optymalną ilość promieni słonecznych. Także zaburzenia komórek barwnikowych (melanocytów) wpływają na starzenie się skóry. Melanocyty rozkładają się nierównomiernie, przez co pojawiają się przebarwienia. Z kolei osłabienie ich aktywności sprawia, że skóra staje się poszarzała, blada, a także bardziej podatna na choroby.   

Wraz z upływem lat spadkowi ulega też poziom glikozaminoglikanów. Najważniejszym z nich jest kwas hialuronowy, który odpowiada za nawilżenie skóry. Jego niedobór obserwuje się już u kobiet po 25. roku życia, dlatego pochodne tego związku stanowią jeden z podstawowych składników kosmetyków anti-age.  

Zewnątrzpochodne czynniki wpływające na starzenie się skóry

Prawdopodobnie tylko ok. 20-30% wszystkich czynników mających wpływ na starzenie się skóry jest uwarunkowanych genetycznie. Aby nieco oszukać czas, warto więc poznać zewnętrzne czynniki wpływające na starzenie się skóry, ponieważ wielu z nich można unikać i przeciwdziałać ich konsekwencjom. 

Na starzenie się skóry wpływa głównie promieniowanie UV. Wbrew pozorom nie tylko promienie wywołujące opaleniznę są szkodliwe. Wyjątkowo destrukcyjny wpływ na skórę mają promienie UVA, które nie powodują przyciemnienia koloru i są emitowane niezależnie od pory roku, dlatego przedwczesne starzenie się skóry twarzy w dużym stopniu wiąże się z brakiem zabezpieczenia w postaci kremów z filtrami przeciwsłonecznymi, które powinny być stosowane także zimą. Promieniowanie słoneczne oddziałuje na komórki skóry, działa mutagennie, a także prowadzi do wytwarzania wolnych rodników, które są przyczyną zaburzeń strukturalnych w obrębie lipidów, białek i DNA komórek. 

Istotne znaczenie dla procesu starzenia się skóry ma także dieta. Niewłaściwa wzmaga glikację białek, czyli przyłączanie monosacharydów do białek. W trakcie tego procesu powstają produkty uboczne o toksycznych właściwościach. Glikacja ma więc szkodliwy wpływ na organizm, a w kontekście skóry działa niszcząco przede wszystkim na kolagen i elastynę. Konsekwencją niezdrowej diety jest m.in. osłabienie włókien kolagenowych, a także zniekształcenie struktury elastyny, przez co skóra staje się wiotka, pozbawiona jędrności i odwodniona. Glikację białek wzmagają głównie produkty zawierające cukry, a także pokarmy przetworzone, smażone i tłuste. Ten proces nasila się również u nałogowych i biernych palaczy. 

Wymieniając najgroźniejsze czynniki zewnątrzpochodne wpływające na starzenie się skóry, warto podkreślić, że dym tytoniowy jest w czołówce, tuż za promieniowaniem UV. Konsekwencją jego toksycznego działania są wolne rodniki, które uszkadzają błony komórkowe naskórka, skóry właściwej i naczyń krwionośnych. Skutkami ubocznymi działania wolnych rodników są m.in.:

• upośledzenie włókien kolagenowych i elastynowych, a tym samym utrata jędrności oraz gęstości skóry;
• spadek poziomu witamin, m.in. A, E i C;
• upośledzenie komórek kolagenu typu 1, co zaburza proces gojenia się ran;
• zaburzenia dotlenienia i odżywienia tkanek;
• teleangiektazje i zmiany pigmentacyjne. 

Biologiczny wiek oraz wpływ czynników zewnętrznych na proces starzenia się skóry można określić m.in. na podstawie skali Glogau'a, która uwzględnia zmiany:

• łagodne (u osób w wieku 28-35 lat) – minimalne zmarszczki, brak rogowacenia, niewielkie zmiany pigmentacyjne;
• średnio nasilone (35-50 lat) – zmarszczki mimiczne i pierwsze zmarszczki głębokie (utrwalone, statyczne), niewielka ilość jasnych przebarwień, punktowe rogowacenie, drobne bliznowacenia; 
• zaawansowane (50-60 lat) – zmarszczki utrwalone, teleangiektazje, przebarwienia (plamy), zaburzenia rogowacenia, większa ilość zmian o charakterze bliznowacenia;
• bardzo nasilone (powyżej 60 lat) – zmiana kolorytu cery, głębokie zmarszczki każdego rodzaju (mimiczne, grawitacyjne, utrwalone), zaburzenia naczyniowe. 

Czy starzenie skóry można opóźnić?

Na czynniki wewnątrzpochodne wpływające na starzenie się skóry mamy niewielki wpływ. Oczywiście w przypadku zaburzeń hormonalnych kluczowe jest uregulowanie gospodarki hormonalnej. Możemy również uzupełniać niedobory związków istotnych dla kondycji skóry. 

Znacznie większy wpływ mamy natomiast na czynniki zewnątrzpochodne. Zastanawiając się, co spowalnia proces starzenia się skóry, warto przede wszystkim przeanalizować swój tryb życia i dietę. Szacuje się, że czynniki zewnętrzne, głównie promieniowanie UV i dym tytoniowy, odpowiadają za szybkie starzenie się skóry twarzy – przyśpieszają ten proces nawet o kilkanaście lat! 

Warto więc unikać długich kąpieli słonecznych, a kremy z filtrem stosować także w chłodne dni. Osoby palące powinny zrezygnować z nałogu, nie tylko dla zdrowia skóry, lecz także całego organizmu i lepszego samopoczucia. 

Bardzo ważna jest aktywność fizyczna oraz unikanie stresu. Pamiętaj też o odpoczynku, ponieważ to w trakcie snu organizm regeneruje się najintensywniej. Unikać należy również produktów słodzonych, solonych i wysokoprzetworzonych, tak aby zredukować glikację białek. Dieta jest istotna także ze względu na potrzebę odżywienia skóry od wewnątrz. Aby spowolnić starzenie się skóry koniecznie należy spożywać dużą ilość owoców i warzyw, bo to one zawierają witaminy oraz minerały niezbędne do zachowania młodzieńczego wyglądu.  

Co spowalnia proces starzenia się skóry? Niezbędne składniki

Starzenie się skóry wiąże się głównie ze spadkiem poziomu jej najważniejszych składników. Wiesz już jakich, więc wiesz również, co spowalnia proces starzenia się skóry. Dla przypomnienia, są to głównie:

• kolagen, 
• kwas hialuronowy,
• elastyna,
• ceramidy.

Istotne dla skóry są także witaminy, minerały i związki organiczne, których warto szukać w codziennej diecie oraz w kosmetykach anti-age:

• witaminy A, E, C, D, z grupy B, 
• selen,
• cynk,
• miedź,
• koenzym Q10,
• flawonoidy.

Jakie kosmetyki spowalniające starzenie się skóry warto wypróbować? 

Systematyczna profilaktyka anti-age może opóźnić proces starzenia się skóry o wiele lat. Co więcej, dbałość o ciało w młodości ma ogromny wpływ nie tylko na tempo starzenia, lecz także jego efekty oraz na to, jak będziesz się czuć i wyglądać obecnie i w późniejszych latach. 

Codzienne zabiegi pielęgnacyjne pozwalają też na odprężenie skóry i umysłu, są sposobem na chwilę wytchnienia oraz odpoczynku od reszty świata. Przez kilka minut w łazience, poświęcanych na nałożenie ulubionych kosmetyków przeciwstarzeniowych, warto pozostać sam na sam ze swoją skórą. Poznaj krótki plan pielęgnacyjny w walce ze starzeniem się skóry:

• Dokładnie oczyść skórę, stosując np. piankę do demakijażu FACE CLEANSER. Kosmetyk dokładnie oczyszcza skórę, jednocześnie ją nawilża, a to podstawa przy profilaktyce anti-age. Co więcej, pianka została wzbogacona o naturalny, silny antyoksydant, jakim jest witamina E o właściwościach przeciwstarzeniowych. 
• Kolejno nałóż na skórę serum odżywcze lub żel, który dostarcza skórze dawkę energii i wspomaga jej regenerację. Możesz wypróbować np. ANTI AGEING GEL z miąższem z liści aloesu, który bogaty jest w najważniejsze dla skóry witaminy, czyli A, C, E, D i B. Żel zawiera także olejki i wyciągi roślinne oraz niezbędny dla zachowania młodej skóry hialuronian sodu. Nadaje się do twarzy, szyi oraz dekoltu. Eliminuje oznaki zmęczenia, rozjaśnia skórę i redukuje drobne zmarszczki. 
• Rano i wieczorem na skórę możesz nakładać również KREM DO TWARZY TYPU ANTI-AGING o wyjątkowo jedwabistej konsystencji. Preparat zawiera całą gamę olejków i wyciągów roślinnych, bogatych w szereg substancji o działaniu antyoksydacyjnym. Krem spowalnia starzenie się skóry, nawilża ją, chroni przed czynnikami zewnętrznymi i łagodzi. 

Skóra potrzebuje oczyszczenia i pielęgnacji przynajmniej dwa razy dziennie – rano, przed wykonaniem makijażu oraz wieczorem, kiedy warto poświęcić jej odrobinę więcej czasu. Raz lub dwa razy w tygodniu dobrze również pamiętać o dodatkowych zabiegach pielęgnacyjnych, takich jak peeling czy maska odżywcza. Warto też przy wyborze kosmetyków kierować się ich przeznaczeniem do danego typu cery i wieku. Pierwsze oznaki starzenia są widoczne na twarzy, dekolcie oraz dłoniach, ale jeśli chcesz kompleksowo spowolnić starzenie się skóry, nie zapominaj również o innych partiach ciała.